Beeld Jan Janszn. Weltevree
Mijn standbeeld is gemaakt door de kunstenares Elly Baltus. Zij heeft zowel heden en verleden als oost en west op bijzondere wijze uitgebeeld. Op 26 augustus 1988 werd het beeld van mij onthuld door de toenmalige ambassadeur van de Republiek Korea de heer Up-Suk Youn, waarbij vele in Nederland wonende Koreanen aanwezig waren. Op de sokkel zit een bordje met de namen van de sponsoren die het maken van het beeld mogelijk hebben gemaakt.
Enkele jaren later heeft Elly Baltus een replica van mijn beeld gemaakt. Op 05 mei 1991 is dit beeld in het Children’s Grand Park in Seoul door de toenmalige Nederlandse Staatssecretaris van Economische Zaken, mevrouw Yvonne van Rooy, onthuld.
Kunstenares Elly Baltus
Toen ik van de gemeente Graft-De Rijp de opdracht kreeg om een beeld van Jan Janszn. Weltevree te maken stond ik voor een grote opgave. Er bestonden namelijk helemaal geen afbeeldingen van deze persoon. Het enige waar Jan Janszn. in beschreven werd, was het scheepsjournaal van Hamel dat deze 25 jaar na de schipbreuk van Jan Janszn. Weltevree opgemaakt heeft. In het journaal worden de naam en de functie van onze Jan vermeld. Jan Janszn. vertelde Hamel over de schipbreuk die hij had geleden en hoe hij in Korea aan wal raakte. Ook vertelde hij in gebrekkig Nederlands dat hij zich opgewerkt had tot gouverneur en expert was op wapengebied. Over het fysiek van Jan heeft hij gelukkig ook wat opgeschreven in zijn journaal: “het was een grote man met een lange rode baard en hij droeg traditionele Koreaanse kledij”. Het was in ieder geval iets waar ik houvast aan had.
Mensen van nu zijn vooral geïnteresseerd in geschiedenis en levensverhalen. Dat Jan Janszn. Weltevree uit de Rijp kwam en voor de handel naar Japan voer, is voor Nederlanders en West-Europeanen van groot belang. In Korea is Pak Yon, zoals zijn Koreaanse naam luidt, een held en is zijn geschiedenis bepaald door wat hij voor Korea gedaan heeft. Mijn taak was nu om beide culturen te verbinden in één beeld, zodat iedereen een gedeelte van de geschiedenis in het beeld kan herkennen. En dan ook op een manier dat de kijkers het verhaal van Jan Janszn. Weltevree als het ware kunnen ‘lezen’ in een visueel aantrekkelijk beeldhouwwerk.
Ik begon onderdelen te verzamelen waarvan ik vond dat ze in het levensverhaal van Jan Janszn. Weltevree pasten om daarmee de kijkers een hint te geven om zelf, met een beetje inbeelding, het leven van hem te kunnen visualiseren. Immers bij ieder mens wordt na de dood het levensverhaal opgemaakt aan de hand van herinneringen en overblijfselen die aanleiding geven om het leven te reconstrueren.
De biografie van Jan Janszn. Weltevree ging dus over de Nederlandse handel en zeevaart, maar ook over zijn Koreaanse positie als adviseur op wapengebied. De opbouw van het beeld met onderdelen moest een sfeer creëren die dat allemaal uitstraalt. Onderdelen van boten, een zeil, een katrol, wapens, een oosterse paraplu, maar ook handelsartikelen uit heden en verleden zijn in het beeld verwerkt. Het beeld moet door deze artikelen de kijker een indicatie geven met welk persoon ze te maken hebben. Ook al bestaan er geen afbeeldingen van Jan Janszn., de in het beeld verwerkte onderdelen, de kledij en de uitstraling vormen samen de persoon die Jan Janszn. Weltevree moet zijn geweest en (met camera's en radio's als referentie naar de hedendaagse handel) hoe hij nog steeds voortleeft. Wij kijken vanuit het heden naar een historisch figuur. Dan kun je je afvragen “Hoe zou het geweest zijn om in die tijd als Nederlander in Korea te leven?”
Toen ik de replica van het beeld zoals dat is geplaatst in het Children’s Grand Park in Seoul eens ging bezoeken, kwam ik er achter dat veel Koreanen heel bekend zijn met Jan Janszn. Weltevree. (Pak-Yon) Zij weten allemaal wie hij is. In het park waren veel mensen die bij het beeld stil bleven staan om te kijken en om er foto’s van te maken. Er werd ook heel aandachtig gekeken naar de voorwerpen die in het beeld verwerkt zijn.
Je mag wel concluderen dat Jan Janszn. een multiculturele man was, die zich aan kon passen naar de omstandigheden. Bovendien was hij ondernemend en reisde veel; een globetrotter zoals vele jonge mensen het nu ook doen.
